5 kompetencji AI na 2025, które uratują Twoją pracę w 1 weekend

Artykuł w wersji audio

0:00

/672.1567346938775

1×

AI nie zabierze Ci pracy w 2025. Zrobi to osoba, która potrafi z niej korzystać. Oto 5 kluczowych kompetencji AI, których nauczysz się w weekend.

Oddychaj. Ten cały strach przed AI jest realny, ale to nie jest jkoniec świata - to jest dzwonek budzika. I nie chodzi o to, że masz nagle zostać “prompt inżynierem roku”. Chodzi o zwykłą, codzienną sprawność: umieć pogadać z modelem tak, żeby pomógł Ci zrobić robotę szybciej, lepiej, spokojniej.

Nie walcz z robotem. Użyj robota.

Na czym pracować? Spokojnie: ChatGPT, Claude, Gemini albo Perplexity. Wybierz jedno i jedź.

Poniżej daję Ci pięć kompetencji, które ogarniesz w jeden weekend. Bez kursów za milion, bez mistycznych skrótów. Wystarczy przeglądarka, notatnik i odrobina uporu. A potem nagle okaże się, że to nie AI jest straszne - straszne było odwlekanie.

Plan na weekend (krótko i po ludzku)

Sobota (4-5 h): kompetencje 1-3 + mini-projekt.

Niedziela (4-5 h): kompetencje 4-5 + dopieszczenie projektu i checklisty.

Zasada: pracujesz w sprintach po 50 minut, przerwa 10. Po każdym sprincie zapisujesz co zadziałało, co nie, co poprawić w następnym promptcie. To jest cała “sztuczna inteligencja” w praktyce: iteracja.

Jeśli chcesz zajawkę nt. promptów - zerknij na krótkie wprowadzenie od OpenAI: Prompt engineering guide (docs) i społecznościowe promptingguide.ai.

1) Rozmowa z AI jak z człowiekiem od zadań (prompting bez zadęcia)

Po co: Bo model nie czyta w myślach. Daj mu rolę, cel, ograniczenia i format odpowiedzi - dostaniesz coś, co da się użyć, a nie poezję o chmurach.

Rama 4R (mój ulubiony skrót do lodówki):

Rola - w jakiej roli ma działać (np. redaktor, analityk, trener).

Rezultat - co ma powstać (np. plan, tabela, streszczenie na 200 słów).

Restrykcje - warunki (ton, odbiorca, język, brak żargonu).

Runda - co poprawimy w następnej iteracji (kryteria jakości).

Ćwiczenie (30 min):

Weź ostatniego służbowego maila/brief/ogłoszenie. Poproś AI:

• “Rola: doświadczony redaktor. Rezultat: skróć mail do 120 słów. Restrykcje: zachowaj kluczowe daty, usuń wodolejstwo, ton: rzeczowy. Runda: zapytaj mnie o brakujące fakty w 3 pytaniach.”
• “Rola: analityk. Rezultat: wypisz listę 7 ryzyk projektu + sposoby pomiaru. Restrykcje: użyj listy punktowanej, prosto, bez anglicyzmów. Runda: zaproponuj metryki do dashboardu.”

Checklista jakości (zapisz na karteczce): Rola? Cel? Długość? Odbiorca? Format? Kryteria?

2) Pętla krytyka-redaktor (iteracja, nie inspiracja)

Po co: Bo pierwsza odpowiedź to szkic. Moc AI zaczyna się w drugiej, trzeciej rundzie.

Jak to robię:

1. Rubryka - ustal 3-5 kryteriów (np. jasność, trafność, konkret, długość, ton).
2. Ocena - poproś AI, by oceniło własną odpowiedź w tej rubryce (0-5) i wskazało co poprawić.
3. Poprawka - każ zaktualizować tekst/dane pod te uwagi.
4. Kontra - poproś o alternatywną wersję w innym tonie lub strukturze.

Ćwiczenie (40 min):

Weź tekst z ćwiczenia 1. Daj rubrykę: “jasność, konkret, użyteczność dla X, długość” i zrób 2-3 pętle. Zobaczysz, jak wersja 3 nagle zaczyna oddychać.

Szybki prompt:

“W skali 0-5 oceń swoją odpowiedź w kryteriach: jasność, konkret, dopasowanie do odbiorcy [X], długość. Wypisz, co zmienisz, a potem od razu zaproponuj poprawioną wersję.”

3) Pakowanie kontekstu (Twoje materiały - mózg modelu)

Po co: AI nie zna Twoich slajdów, PDF-ów i notatek z calli. Jeśli chcesz trafnych odpowiedzi, karm kontekstem.

Minimum viable RAG (bez kodu):

• Chunk - podziel materiał na fragmenty 500-1500 słów.
• Nagłówki - każdy fragment zaczyna się tytułem: [Źródło | Data | Temat].
• Pytanie - “Odpowiadaj tylko na podstawie podanych fragmentów. Jeśli czegoś brakuje, powiedz ‘brak danych’.”

Ćwiczenie (45 min):

Wklej 2-3 kluczowe fragmenty z Twojej pracy (np. specyfikację, regulamin, wyniki ankiety). Poproś o:

• streszczenie na 200 słów,
• listę “co jest niejasne i kogo zapytać”,
• checklistę wdrożenia na 7 kroków.

Chcesz zajrzeć głębiej, co to to całe “RAG”? Prosty opis znajdziesz tutaj: Retrieval-augmented generation (Wikipedia).

4) Małe automatyzacje bez kodu (AI + arkusz + e-mail = koniec powtarzalnej mordęgi)

Po co: Bo największe oszczędności czasu kryją się w nudnych czynnościach.

Co ogarniesz w niedzielę przed kawą:

• Formularz → arkusz → AI: nowe zgłoszenie trafia do formularza Google Forms, z którego wpada do Google Sheets; w sąsiedniej kolumnie prompt generuje podsumowanie, tagi i priorytet (np. przez dodatek).
• Arkusz → e-mail: gdy priorytet = “wysoki”, tworzy się gotowa odpowiedź (wstęp + 3 pytania uzupełniające).
• Szablony promptów w komórkach: =AI("Rola: redaktor... Tekst: "&A2&"...") - bez czarów, po prostu parametry (z dodatkiem do arkusza).

Ćwiczenie (60-80 min):

Zbuduj mini-pipeline: formularz zgłoszenia (5 pól) → arkusz z kolumnami: opis, streszczenie, tagi, następny krok, draft maila.

To jest Twój pierwszy “robot biurowy”. Nie jest ładny. Działa.

Narzędzia, które ułatwiają życie (opcjonalnie):

• Integracje: Zapier lub Make
• Baza/notes: Notion lub Airtable
• Dashboard: Looker Studio

5) Higiena danych i odporność na bzdury (Twoja tarcza)

Po co: Bo AI bywa przekonujące, gdy się myli. Chcesz spać spokojnie? Miej procedurę.

Zasady, których się trzymam:

• Nigdy nie wrzucaj danych wrażliwych (PESEL, dane medyczne, tajemnice firmy) do narzędzi, których polityk nie rozumiesz. W PL podstawy znajdziesz u regulatora: UODO.
• Fact-check 3-krokowy: (1) poproś AI o źródła i poziom pewności; (2) sprawdź losowo 2 fakty ręcznie; (3) dodaj notkę “założenia/ryzyka”.
• Czerwone flagi: brak źródeł, zbyt pewny ton, “brzmienie jak z reklamy”, liczby bez jednostek.
• Log decyzji: jedno zdanie “na podstawie czego podjąłem decyzję”. To ratuje tyłek po tygodniu.Dla technicznych ryzyk warto zerknąć: OWASP Top 10 for LLM Applications oraz tekst regulacyjny: RODO/GDPR (EUR-Lex).

Ćwiczenie (30 min):

Weź dowolny raport wygenerowany w ćwiczeniach 1-4. Zastosuj 3-krokowy fact-check. Dodaj sekcję “Czego nie wiemy”.

Twój mini-projekt na koniec weekendu (1,5-2 h)

Wybierz jedno z poniższych i dowieziesz je w dwie godziny. Serio.

1. Asystent skracania korespondencji: prompt + rubryka jakości + arkusz z gotową odpowiedzią.
2. Generator planu wdrożenia: wklejasz fragmenty (kompetencja 3), dostajesz plan + listę pytań do zespołu.
3. Dashboard priorytetów: formularz zgłoszeń → arkusz → AI tworzy tagi i priorytety, a Ty co rano masz listę “co robić”.

Definicja “gotowe”: jest szablon, jest instrukcja dla Ciebie z przyszłości (“kliknij tu, wklej to, sprawdź tę kolumnę”), jest miejsce na poprawki.

Ściągawka promptów (kopiuj, przerób, używaj)

• Metaprompt (startowy):“Rola: [np. redaktor, analityk]. Cel: [np. skróć do 150 słów]. Odbiorca: [np. klienci B2B]. Styl: klarowny, bez żargonu. Format: lista punktów + podsumowanie. Zanim odpowiesz, zadaj 3 pytania uściślające. Na końcu zaproponuj 2 krótkie alternatywy.”
• Rubryka oceny:“Oceń swoją odpowiedź w kryteriach: jasność, konkret, dopasowanie, długość (0-5). Wypisz, co poprawisz. Zaktualizuj tekst.”
• Kontekst only:“Odpowiadaj wyłącznie w oparciu o poniższe fragmenty [Wklej]. Jeśli brakuje danych, napisz: ‘brak danych’ i wskaż, jakich.”
• Arkuszowy generator:“Z opisu w kolumnie A wygeneruj: [streszczenie do 50 słów], [3 tagi], [następny krok w jednym zdaniu], [draft maila: 3 zdania + pytanie końcowe].”
• Fact-check & ryzyka:“Wypisz 5 potencjalnych błędów tej odpowiedzi, poziom pewności (niski/średni/wysoki) i czego potrzebujesz, by je zweryfikować.”

I na koniec - o lęku

Lęk to energia. Albo Cię zamrozi, albo Cię popchnie. Wybieram to drugie.

Nie musisz “nadążać za AI”. Wystarczy, że ustawisz rytm: małe kompetencje, szybkie iteracje, jeden mini-projekt tygodniowo. Za miesiąc będziesz innym człowiekiem w tej samej pracy.

Nie wygrywa ten, kto wie najwięcej. Wygrywa ten, kto umie współpracować z narzędziem i ma procedury, które się nie sypią pod presją.

Do roboty. Weekend jest długi.